မဲစာရင္း မွားယြမ္းမွဳ ရဲ႕ ေနာက္ဆက္တဲြ အက်ိဳ းဆက္

မဲစာရင္း မွားယြင္းမႈကေန ဘယ္လို မဲခိုး၊ မဲညစ္မႈေတြ ျဖစ္လာႏိုင္သလဲ

Written By: ေနထြန္းႏိုင္ႏွင့္ သတင္းအဖြဲ႔

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ဖို႔ ၃၈ ရက္ လိုခ်ိန္မွာ အေျခခံ မဲစာရင္း တည္ၿငိမ္မႈ မရွိေသးပါဘူး။ မဲစာရင္း ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္ ထုတ္ျပန္ၿပီးခ်ိန္အထိ မွန္ကန္တဲ့ စာရင္း ျဖစ္မလာတာဟာ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ သံသယျဖစ္စရာပါ။
အာဏာရွင္ေတြ ႀကီးစိုးတဲ့ ဒါမွမဟုတ္ အာဏာကို လက္မလႊတ္ ခ်င္သူေတြ အားေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ‘ဟန္ျပဒီမိုကေရစီ’ ေဖာ္ေဆာင္တဲ့အခါ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၾကားခံ အသံုးခ်ေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒီအခါ ေရြးေကာက္ပြဲ မသမာမႈေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲ မသမာမႈ လုပ္ၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ အသံုးျပဳေလ့ရွိတဲ့ နည္းလမ္းႏွစ္ခု ရွိပါတယ္။ ပထမတစ္ခုက ေပးထားတဲ့ ဥပေဒေဘာင္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း လုပ္ေဆာင္တာပါ။ ေနာက္တစ္ခုက ေပးထားတဲ့ ဥပေဒအတိုင္း ေဘာင္ထဲက လုပ္တယ္လို႔ အထင္ေရာက္ေစတဲ့ နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳၿပီး က်င့္၀တ္ပိုင္း ဆိုင္ရာအရ လက္မခံႏိုင္တဲ့ ပံုစံမ်ိဳးကို အသံုးျပဳတာျဖစ္ပါတယ္။
ဘယ္လို နည္းလမ္းကိုပဲ အသံုးျပဳသည္ျဖစ္ေစ သူတို႔ရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္က ႏွစ္ခုပဲရွိပါတယ္။ တစ္ခုက ကိုယ္အလိုရွိတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကို ဆႏၵမဲ ပိုရေအာင္ လုပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယတစ္ခုက ၿပိဳင္ဘက္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကို ဆႏၵမဲ ရရွိမႈ နည္းေအာင္လုပ္တာပါ။ ဒီလို လုပ္တဲ့အခါ ဦးတည္ခ်က္ ႏွစ္ခုစလံုးကို တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း လုပ္ေလ့ရွိသလို တစ္ခုခ်င္းစီကို အားျပဳ လုပ္ေဆာင္တာလည္း ရွိပါ တယ္။
‘ဟန္ျပဒီမိုကေရစီ’အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၾကားခံၿပီး ေရြးေကာက္မသမာမႈ လုပ္လိုသူေတြရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ ျပည့္ေျမာက္ဖို႔အတြက္ အလြယ္ကူဆံုးနဲ႔ လွည့္ျဖားမႈ အလုပ္ႏိုင္ဆံုးက မဲဆႏၵရွင္ စာရင္း ျဖစ္ပါတယ္။
မဲဆႏၵရွင္ စာရင္း တည္ၿငိမ္မႈ ရွိေနခ်ိန္မွာေတာင္ ေရြးေကာက္ပြဲ မသမာမႈေတြကို လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ လုပ္ႏိုင္တဲ့ မသမာမႈကိုလည္း အဆင့္ႏွစ္ဆင့္ အသံုးျပဳၿပီး လုပ္ပါတယ္။ ပထမဆင့္က မဲေပးပိုင္ခြင့္ ရွိသူေတြရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ မဲေပးမႈကို တားဆီး တာနဲ႔ လံုး၀ မဲေပးခြင့္ မျပဳႏိုင္ေအာင္လုပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယဆင့္က ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္ ေျပာင္းလဲသြားေစမယ့္ နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳတာပါ။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္က ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အဲဒီ နည္းလမ္း ႏွစ္ရပ္ထဲက ဒုတိယနည္းလမ္းကို အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ အေထာက္အထားေတြ ရွိပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အခုလို မဲဆႏၵရွင္ စာရင္း တည္ျငိမ္မႈ မရွိဘူး၊ မဲေပးပိုင္ခြင့္ ရွိသူေတြ စာရင္းမွာ ပါ၀င္ျခင္း မရွိဘူးဆိုတာနဲ႔ ‘ဟန္ျပ ဒီမိုကေရစီ’ ေခါင္းစြပ္ ၀တ္ခ်င္သူေတြ အားသာမႈ ရမွာ ေသခ်ာပါတယ္။
၂၀၀၀ ျပည့္လြန္ ေနာက္ပိုင္း အိႏၵိယ အပါအ၀င္ ျမန္မာရဲ႕အိမ္နီးႏိုင္ငံေတြ၊ ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံေတြမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတိုင္း အျငင္းပြား ဖြယ္ရာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ ဟာလည္း ႏိုင္ငံတကာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြၾကားမွာ နာမည္ဆိုးနဲ႔ ေက်ာ္ၾကား ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအတိုင္းပဲ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲကိုလည္း သံသယ စာရင္းကေန သူတို႔ ပယ္ဖ်က္ျခင္း မျပဳခဲ့ပါဘူး။
ကမၻာမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ မသမာမႈ လုပ္ျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နာမည္ဆိုးနဲ႔ အေက်ာ္ၾကားဆံုးႏိုင္ငံက ဇင္ဘာေဘြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒသတြင္းမွာ ကေမၻာဒီးယား ႏိုင္ငံပါ။

■ မူဂါဘီႏွင့္ အဆင့္ငါးဆင့္
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြမွာ အာဏာကို ဆက္လက္ ခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔အတြက္ ဇင္ဘာေဘြသမၼတ ေရာဘတ္မူဂါဘီ လုပ္ခဲ့တဲ့ အဆင့္ငါးဆင့္ ရွိပါတယ္။
ပထမဆင့္က အၾကံအဖန္ လုပ္ႏိုင္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြကို ႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္ ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ ဇင္ဘာေဘြ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ သူ႔ကို ေထာက္ခံသူေတြရွိတဲ့ နယ္ေျမေတြမွာ မဲဆႏၵရွင္ မွတ္ပံုတင္မႈကို ႀကိဳလုပ္ထားၿပီး ႏွစ္လအၾကာမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္မယ္လို႔ ေၾကညာလိုက္တာပါ။ ဒီလို လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ တစ္ႏိုင္ငံလံုးမွာရွိတဲ့ မဲဆႏၵရွင္ေတြ အားလံုး မွတ္ပံုတင္ဖို႔ အခက္ ေတြ႕သြားပါတယ္။
မဲဆႏၵရွင္ မွတ္ပံုတင္မႈဆိုတာ ျမန္မာမွာ လုပ္ေနတဲ့ အေျခခံ မဲစာရင္း ျပဳစုျခင္း ပံုစံမ်ဳိးပါပဲ။ ျမန္မာမွာေတာ့ အေျခခံ မဲစာရင္း ျပဳစုျခင္းကို ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာမွ စတင္ပါတယ္။ ေလးႀကိမ္ခြဲၿပီး ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာ ၂၇ ရက္ ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္ ထုတ္ျပန္ၿပီးခ်ိန္အထိ မွန္ကန္တိက်တဲ့ မဲစာရင္း ထြက္မလာပါဘူး။ အခ်ိန္ေတာ့ ႀကိဳယူခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ မွန္ကန္ တိက်တဲ့ စာရင္း ထြက္မလာတာက သာမန္ လြဲေခ်ာ္မႈလို႔ ယူဆလို႔ မရေတာ့ပါဘူး။
မူဂါဘီ လုပ္ခဲ့တဲ့ ဒုတိယဆင့္က ႏိုင္ငံပိုင္ မီဒီယာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာလည္း ဇင္ဘာေဘြက ႏိုင္ငံပိုင္ မီဒီယာေတြက ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မယ့္ ပါတီအားလံုးနဲ႔ ပတ္သက္တာကို ေဖာ္ျပတယ္ဆိုတဲ့ အျမင္ ေရာက္ေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ လက္ေတြ႕မွာေတာ့ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ သတင္းအားလံုးရဲ႕ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက အတိုက္အခံပါတီ မေကာင္းေၾကာင္းေတြပဲ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
တတိယဆင့္က တရား႐ံုးေတြမွာ ကိုယ့္လူေတြကို ခန္႔ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ခန္႔ထားျခင္းအားျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ မသမာမႈ ေပၚလာၿပီဆိုရင္ သူ႔ဘက္လိုက္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳတင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ အျငင္းပြားမႈေတြကို ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ခံုအဖြဲ႕ေတြနဲ႔ စစ္ေဆးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒအရ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ကို သမၼတက ခန္႔အပ္ထားပါတယ္။
ဇင္ဘာေဘြမွာ မူဂါဘီ အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ စတုတၳဆင့္က ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲလိမ္တာေတာ့ လုပ္မယ္။ ဒါေပမဲ့ အမွန္တကယ္ ႏိုင္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ေအာင္ လွည့္ျဖားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ ပြဲမွာ ၆၁ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ရလဒ္ ထြက္လာပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ကထက္ မဲပိုရခဲ့တာကို ျငင္းလို႔ မရပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္ မဲပိုရခဲ့သလဲဆိုရင္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုေတြနဲ႔ လူမည္းေတြကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေပးၿပီး ဆြဲေဆာင္ခဲ့သလို မဲဆႏၵရွင္ေတြ မွတ္ပံုတင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ (အေျခခံ မဲဆႏၵရွင္ စာရင္းပံုစံ)ကို ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး အျမတ္ထုတ္ ႏိုင္ခဲ့လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ပဥၥမဆင့္က အၾကမ္းဖက္ နည္းလမ္းသံုးတာကို ေရွာင္ရွားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲေန႔မွာ အၾကမ္းဖက္မႈ ႀကီးႀကီးမားမား မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ဒီလို မျဖစ္ေအာင္ လုပ္ခဲ့တဲ့ နည္းလမ္းႏွစ္ခု ရွိပါတယ္။ ပထမတစ္ခုက သူေမြးထားတဲ့ လူငယ္ ျပည္သူ႔စစ္ေတြနဲ႔ သူ႔ပါတီ ေထာက္ခံသူေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယ နည္းလမ္းက အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္း ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး တက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူေတြကို ေရြး ေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္မွာ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာနဲ႔ ဇင္ဘာေဘြရဲ႕ ပံုစံ ထပ္တူက်ခ်င္မွ က်ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာမွာေတာ့ ႏို၀င္ဘာ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ ေထာင္ခ်ခံထားရတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၁၀၈ဦး ရွိၿပီး ႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈေတြေၾကာင့္ တရား ရင္ဆိုင္ေနရသူ ၄၅၉ ဦး ရွိေနပါၿပီ။ စက္တင္ဘာလထဲမွာပဲ ႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားသူ ၁၆ ဦး အဖမ္းခံခဲ့ရၿပီး ဒီထဲက ႏွစ္ဦး အက်ဥ္း ခ်ခံရပါတယ္။
ဇင္ဘာေဘြက မူဂါဘီလို ေနာက္တစ္ဦးက ကေမၻာဒီးယား ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဟြန္ဆန္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူကလည္း ေရြးေကာက္ပြဲ မသမာမႈ နည္းလမ္းကိုသံုးၿပီး ကေမၻာဒီးယားကို ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ၾကာ ခ်ဳပ္ကိုင္ခဲ့ပါတယ္။

■ ဟြန္ဆန္ရဲ႕ နည္းလမ္း
ကေမၻာဒီးယား ေရြးေကာက္ပြဲကလည္း ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာပဲ လုပ္ခဲ့တာပါ။
အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ၁၂၃ ေနရာကို မဲေပးခြင့္ရွိသူ ၉ ဒသမ ၆ သန္း မဲေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါက တိက်တဲ့ လူစာရင္း မဟုတ္ပါဘူး။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ကေမၻာဒီးယားမွာ တိက်တဲ့ လူဦးေရစာရင္း တရား၀င္ ေကာက္ယူခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။ ဒီအတြက္ ခန္႔မွန္းေျခ စာရင္းပဲ ရပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ပဲ ခန္႔မွန္းေျခ စာရင္းကို ၀န္ ႀကီးခ်ဳပ္ ဟြန္ဆန္က အခြင့္ေကာင္း ယူခဲ့့ပါတယ္။ ပထမအခ်က္က မဲဆႏၵရွင္ေတြဟာ ကြဲျပားတဲ့ နာမည္ကိုသံုးၿပီး ကိုယ္နဲ႔သက္ဆိုင္မႈ ရွိတဲ့ နာမည္ေတြနဲ႔ မဲေပးႏိုင္တဲ့ပံုစံ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ တစ္ဖက္မွာလည္း ဘယ္သူဘယ္၀ါ သတ္မွတ္ဖို႔ ခက္ခဲတဲ့အခ်က္က တစ္ဆင့္ ဗီယက္နမ္က ေရႊ႕ေျပာင္းလာသူေတြ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ စာရင္းမွာ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ကေမၻာဒီးယား အတိုက္အခံ ပါတီျဖစ္တဲ့ အမ်ဳိးသား ကယ္တင္ေရးပါတီ (CNRP) က မဲဆႏၵရွင္ စာရင္းမွာ ၁ ဒသမ ၂ သန္းကေန ၁ ဒသမ ၃ သန္းရွိတဲ့ အမည္ေတြကို ျဖဳတ္ခဲ့ရတယ္လို႔ ထုတ္ေျပာပါတယ္။
ကမၻာဒီးယားမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေနာက္ထပ္ အျငင္းပြားဖြယ္ တစ္ခုက မဲေပးၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္သားတဲ့ ေနရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ မင္အမ်ိဳးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ မင္ေတြက သာမန္အားျဖင့္ ဖ်က္မရတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြက အေသးစိတ္ စစ္ေဆးတဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီမင္ဟာ အစြန္းခြၽတ္ေဆး (ဒါမွမဟုတ္) သံပရာရည္ သုတ္ၿပီး အေျခာက္ခံလိုက္တဲ့အခါ အေရာင္ျပယ္သြားတာကို ေတြ႕ခဲ့ၾကပါ တယ္။ ဒီနည္းလမ္းကို သံုးတယ္ဆိုတာနဲ႔ မဲ ဆႏၵရွင္တစ္ဦးဟာ တစ္ႀကိမ္ထက္မက မဲေပးႏိုင္ဖို႔ ျဖစ္သြားပါတယ္။
ျမန္မာရဲ႕ ႏို၀င္ဘာ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း ေလဆာ တံဆိပ္တုံး ႏွိပ္ၿပီး မဲေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မဲေပးၿပီးတဲ့အခါ လက္သန္းကို မင္တို႔ၿပီး မွတ္သားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ မင္ရဲ႕ အရည္အေသြး အေသးစိတ္ စစ္ေဆးခ်က္ေတြ ထြက္မလာေသးပါဘူး။ အကယ္၍ ကေမၻာဒီးယားမွာ အသံုးျပဳတဲ့ မင္အမ်ိဳးအစား ပံုစံ ျဖစ္ေနရင္ တစ္ႀကိမ္ထက္မက မဲေပးသူေတြ ရွိလာပါမယ္။
ဒါ့အျပင္ ေလဆာတံဆိပ္တံုးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း အေသးစိတ္ စစ္ေဆးခ်က္ေတြ မထြက္ေသးပါဘူး။ ဒီအခ်ိန္မွာပဲ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အသံုးျပဳမယ့္ ေလဆာတံဆိပ္တံုးနဲ႔ ပံုစံတူ တံဆိပ္တံုးေတြကို အျပင္မွာ အပ္ႏွံ လုပ္ခိုင္းသူေတြ ရွိေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းထြက္လာပါတယ္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ကေမၻာဒီးယား ေရြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ ခန္႔မွန္းေျခ မဲဆႏၵရွင္ စာရင္း၊ ေရႊ႕ ေျပာင္းေနထိုင္သူေတြရဲ႕ မဲေပးမႈ၊ မဲေပးရာမွာ အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ မင္ လွည့္ျဖားမႈေတြနဲ႔ အမတ္ေနရာ ၆၈ ေနရာႏိုင္ေအာင္ ဟြန္ဆန္က လုပ္ခဲ့ပါတယ္။

■ ျမန္မာႏွင့္ သံသယျဖစ္ဖြယ္
ေရြးေကာက္ပြဲ မသမာမႈနဲ႔ မဲလိမ္၊ မဲခိုးမႈ လုပ္တဲ့ ႏိုင္ငံ အမ်ားစုမွာ အသံုးျပဳတဲ့ နည္းလမ္းေတြ တူညီေလ့ ရွိပါတယ္။ အေျခခံအားျဖင့္ မဲဆႏၵရွင္ စာရင္း ဒါမွမဟုတ္ မဲဆႏၵရွင္ မွတ္ပံုတင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ ႐ႈပ္ေထြးေအာင္ လုပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အခု ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း အေျခခံ မဲဆႏၵရွင္ စာရင္း တည္ၿငိမ္မႈ မရွိေသးပါဘူး။
ေနာက္တစ္ခ်က္က ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း ေရြးေကာက္ပြဲ မသမာမႈ လုပ္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အာဏာကို လက္မလႊတ္ခ်င္သူေတြက သူတို႔ရဲ႕ အႏိုင္ရမႈကို အျပတ္ အသတ္ ျဖစ္ေအာင္ မလုပ္ပါဘူး။ တရား မွ်တမႈရွိစြာ အႏိုင္ရတယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာက ယူဆႏိုင္ေအာင္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဇင္ဘာေဘြမွာ မူဂါဘီက ၆၁ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ခဲ့သလို ကေမၻာဒီးယားမွာ ဟြန္ဆန္က ၁၂၃ ေနရာမွာ ၆၈ ေနရာပဲ ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက အႏိုင္ ေသခ်ာႏိုင္မယ့္ ပမာဏ ေလာက္ပဲ မဲလိမ္၊ မဲခိုးမႈ လုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္လို႔ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ျမန္မာ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲလိမ္၊ မဲညစ္မႈ ရွိခဲ့ၿပီဆိုရင္ ဒီလိုလုပ္ႏိုင္တဲ့ ပမာဏက အႏိုင္ကို ေသခ်ာ ေစ႐ံုေလာက္ပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ (ဘယ္ေဒသေတြမွာ ဘယ္လိုေတြ လုပ္ႏိုင္သလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြကို ေနာက္ပိုင္းမွာ ဆက္ေရးပါမယ္)
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ တုန္းကေတာ့ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္ကို ေျခဖ်က္ခ်င္တာေၾကာင့္ အႏိုင္ကို ေသခ်ာေစတဲ့ ပမာဏထက္ ပိုတဲ့ အျပတ္အသတ္ ပံုစံျဖစ္ေအာင္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္ေပါင္း ၄၉၈ ေနရာ ရွိတဲ့အထဲမွာ အတိုက္အခံေတြ ဘက္က ၁၅၀ နဲ႔ ၂၀၀ အၾကား အႏိုင္ရႏိုင္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံေရး အကဲခတ္ေတြက ခန္႔မွန္းခဲ့ပါတယ္။ လက္ေတြ႕မွာ ျဖစ္မလာပါဘူး။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ မဲဆႏၵနယ္ ၃၂၅ ေနရာမွာ ၂၅၉ ေနရာကို ျပည္ေထာင္စု ၾကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး (ျပည္ခိုင္ၿဖိဳး) ပါတီက အႏိုင္ယူခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္ မဲဆႏၵနယ္ ၁၆၈ ေနရာမွာ ၁၂၉ ေနရာကို ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးက ယူခဲ့ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္ေပါင္း ၃၈၈ ေနရာ ယူခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္ခိုင္ၿဖိဳး အေနနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ေပါင္း ၂၅၀ ကေန ၃၀၀ ေလာက္အထိပဲ ယူၿပီး တပ္မေတာ္သား လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၆၆ ဦးနဲ႔ေပါင္းရင္ ၄၁၆ ေနရာကေန ၄၆၆ ေနရာေလာက္မယ္။ ဒီေလာက္ဆိုရင္ စိတ္ခ်ရတဲ့ အေနအထား ရွိႏိုင္ေပမယ့္ ဒီလိုမျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ အႏိုင္ေသခ်ာေစတဲ့ ေနရာေတြ အျပင္ ေနာက္ထပ္ ေနရာ ၁၀၀ နီးပါးမွာ ၾကိဳတင္မဲ အကူအညီနဲ႔ ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ အႏိုင္ရေအာင္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးက ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္အတြက္ ထည့္၀င္မဲ ၉ ဒသမ ၇ သန္းေက်ာ္ ရခဲ့ပါတယ္။ ႀကိဳတင္မဲ ၃ ဒသမ ၅ သန္းေက်ာ္ ထည့္ျဖည့္ၿပီး ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္အတြက္ မဲေပးမႈ ၅၈ ဒသမ ၄၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ရေအာင္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီအတိုင္းပဲ အမ်ဳိးသား လႊတ္ေတာ္မွာ ဆႏၵမဲ ၁၆ ဒသမ ၂၆ သန္းရခဲ့ပါတယ္။ အႏိုင္ ေသခ်ာတဲ့ မဲ ရခဲ့ျခင္းပါ။ ဒါေပမဲ့ ႀကိဳတင္မဲ ၂ ဒသမ ၇ သန္းေက်ာ္ ထပ္ေပါင္းၿပီး အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္အတြက္ မဲေပးမႈ ၈၇ ဒသမ ၆၂ ရာခိုင္ႏႈန္းရေအာင္ ပံုေဖာ္ခဲ့ပါတယ္။
အခု ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း ေရြးေကာက္ပြဲ မသမာမႈေတြ ျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ ေနရာ ၁၀၀ နီးပါးေလာက္နဲ႔ မဲအေရအတြက္ သန္းဂဏန္းေလာက္ကို မသမာမႈ လုပ္တာေတြ ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။
လက္ရွိအေနအထားအရ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ေပါင္း ၄၉၈ ေနရာမွာ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးက ေနရာ ၁၀၀ နီးပါး ႏိုင္ေျခရွိပါတယ္။ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) က ေနရာ ၃၃၃ ေနရာနဲ႔အထက္ အႏိုင္ရဖို႔ ျပင္ဆင္ ေနပါတယ္။ ပါတီ တစ္ခုတည္းက ေနရာ ၃၃၃ ေနရာနဲ႔ အထက္ႏိုင္မွ ကိုယ္လိုလားတဲ့ သမၼတ ေရြးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးအေနနဲ႔ ေနရာ ၁၀၀ နီးပါး ႏိုင္မယ္၊ တပ္မေတာ္သား လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၆၆ ဦးနဲ႔(ေပါင္းၿပီး) ၂၆၆ ဦး ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ လိုလားတဲ့ သမၼတတင္ဖို႔ အခက္အခဲ ရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔အေနနဲ႔ ေနရာ ၂၀၀ အထက္ ႏိုင္ေအာင္ လုပ္လာႏိုင္ေျခ ရွိပါတယ္။
အကယ္၍ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ မွာ NLD အပါအ၀င္ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုေတြက ေနရာ ၂၀၀ နဲ႔ ၂၅၀ ၾကားပဲ အႏိုင္ရခဲ့မယ္၊ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြက ေနရာ ၁၀၀ အႏိုင္ရမယ္ ဆိုရင္ေတာင္ သမၼတ ေရြးခ်ယ္ခြင့္အတြက္ အခက္အခဲေတြ႕မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုအေျခအေနမွာ မဲဆႏၵရွင္စာရင္း မွားယြင္းမႈရဲ႕ အက်ဳိးဆက္ သံသယ ျဖစ္စရာေတြ ရွိလာပါတယ္။

■ လိႈင္သာယာ ဥပမာ
ရွင္းရွင္း ေျပာရရင္ေတာ့ အခုျဖစ္ေနတဲ့ မဲစာရင္း မွားယြင္းမႈေတြဟာ အရင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ႀကိဳတင္မဲထက္ ဆိုးပါတယ္။
အေျခခံ မဲစာရင္းေတြကို တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာအရ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ထုတ္ျပန္တုန္းက အမွား မ်ားခဲ့တယ္။ ဒါကိုသိလိ႔ု အမွားျပင္မႈေတြ လုပ္ၾကတယ္။ ရာခိုင္ႏႈန္း ၈၀ ေလာက္ထိ မွန္သြားႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္ ျပန္ထုတ္ခ်ိန္မွာ မဲစာရင္းကို ပထမ ပံုစံအတိုင္း မဟုတ္ဘဲ လူနာမည္၊ လမ္းနာမည္ေတြနဲ႔ ပံုစံ ေျပာင္းလိုက္တယ္။ မဲစာရင္း သြားၾကည့္သူေတြ ရွာရခက္ျပီး မ်က္စိ ႐ႈပ္ကုန္တယ္။ ကိုယ့္နာမည္ ပါ၊ မပါ၊ ကိုယ္ျပင္ထားတာ ျပင္၊ မျပင္ ဒါကိုပဲ အာ႐ံု စိုက္ႏိုင္ပါေတာ့တယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ လူပိုေတြ ထြက္လာတာကို လူအမ်ားစုက သတိမထား ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
ဒီလိုျဖစ္သြားတာကို တစ္ဦးခ်င္း၊ တစ္ေယာက္ခ်င္း ၾကည့္ရင္ မသိသာေပမယ့္ အားလံုးကို ျခံဳၾကည့္လိုက္ရင္ ထင္ထင္ရွားရွား ျမင္လာပါလိမ့္မယ္။ အခု ထုတ္ထားတဲ့ မဲစာရင္းမွာ လူပို ဘယ္ႏွသန္း ပါသြားၿပီလဲ။ ဘယ္သူမွ မသိႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒီလိုပံုစံနဲ႔ဆို မဲလိမ္၊ မဲခိုးမႈေတြ လုပ္လို႔ရသြားၿပီ။
ဥပမာအေနနဲ႔ လိႈင္သာယာကိုပဲ ၾကည့္လိုက္ပါ။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ မဲေပးႏိုင္သူစာရင္း ထုတ္ျပန္တဲ့အခါ လိႈင္သာယာ ၿမိဳ႕နယ္မွာ ၂၉၀၀၀၀ နီးပါးရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီလူေတြထဲမွာ ခန္႔မွန္း လူဦးေရ ၁၅၀၀၀၀ ေလာက္က လိႈင္သာယာမွာ မေနေတာ့တဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္းေတြ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြက ဆိုတယ္။ ဒါဆိုရင္ အမွန္တကယ္ မဲေပးသူက ၁၄၀၀၀၀ ပဲရွိၿပီး လူပိုက ၁၅၀၀၀၀ ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ မဲစာရင္းထဲ မပါဘဲ လိႈင္သာယာမွာ ေနထိုင္ေနတဲ့ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ ၁၅၀၀၀၀ နီးပါး ထပ္ရွိေနတယ္။ သူတို႔ေတြက ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ေတြကို လြန္ဆန္၀ံ့သူေတြ မဟုတ္ပါဘူး။
ေရြးေကာက္ပြဲေန႔ ေရာက္တဲ့အခါ အမွန္တကယ္ ေနထိုင္ျခင္း မရွိဘဲ မဲစာရင္းမွာ ပါေနတဲ့ လူပိုေတြ အစား မဲစာရင္း မပါဘဲ အျပင္မွာ ရွိေနတဲ့လူေတြက ဆႏၵမဲေပးခြင့္ သက္ေသခံ လက္မွတ္ေတြ ကိုင္ၿပီး မဲသြားေပးရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လိႈင္သာယာၿမိဳ႕နယ္ရဲ႕ မဲရလဒ္ေတြမွာ ပါတီ တစ္ခုတည္းက အျပတ္အသတ္ မရွိခဲ့ဘူး။ အဲဒီတုန္းက လိႈင္သာယာၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ မဲဆႏၵနယ္မွာ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ရွစ္ဦး ၀င္ၿပိဳင္ခဲ့တယ္။ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳး ပါတီ ကိုယ္စားလွယ္က ၃၃ ရာခိုင္ႏႈန္းရၿပီး ကပ္ႏိုင္ပါတယ္။ သူ႔ေနာက္မွာ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား (ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ) ပါတီ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းက ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ ကပ္လိုက္ၿပီး တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းက ၂၁ ရာ ခိုင္ႏႈန္းရခဲ့ပါတယ္။
ဒီလို ဆႏၵမဲ ျပတ္သားမႈ မရွိခဲ့တဲ့ နယ္ေျမတစ္ခုမွာ လူပိုေတြ အမ်ားႀကီးပါေနတဲ့ မဲစာရင္းနဲ႔ဆို မဲလိမ္၊ မဲခိုးမႈ လုပ္ခ်င္သူေတြအတြက္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္လာမယ္။ လိႈင္သာယာဟာ မဲလိမ္၊မဲခိုးတာ လုပ္ဖို႔ အေကာင္း ဆံုးေနရာတစ္ခုပါပဲ။
ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္ ထုတ္ျပန္တဲ့ မဲစာရင္း ကေမာက္ကမျဖစ္မႈဟာ ေဆာ့ဖ္၀ဲ အေျပာင္းအလဲ၊ ေဆာ့ဖ္၀ဲ အမွားေၾကာင့္လို႔ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ေျပာခဲ့တယ္။ ဒါက လက္ခံႏိုင္စရာမရွိဘူး။ အမွန္ေတာ့ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူေတြ သက္ေသရွာလို႔မရေအာင္ လူပိုေတြ ထည့္ေပးလိုက္သလိုပဲ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ေသခ်ာတာကေတာ့ မဲစာရင္းမွာ လူပိုေတြ ဘယ္ေလာက္ပါေနလဲဆိုတာ အေသးစိတ္ မစစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြလည္း မစစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြလည္း မစစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ စစ္ဖို႔ ျပင္တဲ့အခ်ိန္မွာ သတ္မွတ္ရက္ ကုန္သြားၿပီ။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ျပန္ထုတ္မယ့္ အခ်ိန္က ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီ တစ္ရက္အလို ႏို၀င္ဘာ ၇ ရက္ဆိုေတာ့ ဘာမွလုပ္မရေတာ့ပါဘူး။
ပထမအႀကိမ္ မဲစာရင္းထုတ္ျပန္မႈမွာ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ မွားခဲ့မယ္။ ျပင္ၾကတဲ့အတြက္ အမွား ၁၀ ရာ ခိုင္ႏႈန္းကေန ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ရွိေတာ့မယ္။ ဒီေလာက္ပဲ က်န္ေတာ့ခ်ိန္မွာ စာရင္းမွန္ကို ကိုင္ထားၿပီး ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ အာမခံမယ္လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးေအးေျပာခဲ့တာက မွန္ေနတဲ့ မဲစာရင္းေတြကို ျဖဳတ္ခ်ဖို႔ တမင္လုပ္ခဲ့တာလို႔ စြပ္စြဲပါမယ္။ ဒီစြပ္စြဲခ်က္ကို ျငင္းဆန္မယ္ဆိုရင္ မဲစာရင္းအမွန္ ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအတြက္ အာမခံ ေပးဖို႔လိုပါလိမ့္ မယ္။ ဒီလို အာမခံတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ စြပ္စြဲတာကို ျပန္႐ုပ္သိမ္းေပးပါမယ္။
မဲစာရင္းကို ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ အာမခံခ်က္ေပးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးနဲ႔ေတာ့ ဘယ္ေရြးေကာက္ပြဲမွ လုပ္လို႔မရေတာ့ပါဘူး။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြ အေနနဲ႔ ေသခ်ာ စဥ္းစားဖို႔လိုပါတယ္။ အခု မဲစာရင္းနဲ႔ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။
အေကာင္းဆံုးကေတာ့ မဲစာရင္း ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္မွ မွန္ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ဘူးဆိုရင္ ဥကၠ႒ဦးတင္ေအး ႏုတ္ထြက္လိုက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို အခ်ိန္တစ္လ ေရႊ႕ဆိုင္းျပီး အနည္းဆံုး ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အာမခံတဲ့ မဲစာရင္းကို ျပန္ထုတ္ေပးပါ။ မွန္ကန္တဲ့ မဲစာရင္းျဖစ္ေအာင္ အခ်ိန္တစ္လနဲ႔ လုပ္ေပးႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာထားတဲ့ အဖြဲ႕ေတြလည္း ရွိပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဦးတင္ေအးအေနနဲ႔ ဥကၠ႒ တာ၀န္က ႏုတ္ထြက္မလား၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ကိုအခ်ိန္တစ္လေရႊ႕ဆိုင္းၿပီး ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အာမခံတဲ့ မဲစာရင္းကို ျပန္ထုတ္ေပးမလား။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ဘယ္လို တာ၀န္ယူမလဲ။